Lợi ích tuyệt vời của sữa non (Colostrum)

Sữa non là “thức ăn đầu tiên” của sự sống, tiết ra vào cuối thời kỳ mang thai, lưu thông trong tuyến vú của người mẹ trong vòng 72 giờ sau khi sinh con.

Sữa non có ích cho trẻ sơ sinh

Mỗi giọt sữa non hứa hẹn sự sống mới, mà nếu trẻ sơ sinh không bú ngay trong những ngày đầu sẽ gặp trục trặc về sức khỏe. Ngoài làm thức ăn cho trẻ sơ sinh, sữa non còn là “thực phẩm - thuốc” cho mọi người.

Sữa non dễ tiêu hóa vì rất ít mỡ (Trẻ rất khó tiêu hóa được mỡ!), nhưng giàu chất đạm, đường, chất khoáng, các loại vitamin và kháng thể… giúp trẻ phát triển.

Trẻ sơ sinh bú sữa non tiện lợi vì trẻ có thể tích dạ dày hẹp (chất lượng sữa non hơn hẳn sữa thường là lượng em bé bú vào chỉ cần rất ít là đủ!).

Dạ dày một ngày tuổi khoảng 5 – 7ml (bằng kích cỡ một hòn bi), lượng sữa non bú vào dù ít nhưng cũng đủ đáp ứng nhu cầu trong ngày đầu tiên. Đến ngày thứ 3, dạ dày lớn hơn “chút xíu” và trẻ cần bú luôn (mỗi lần một ít) để thỏa mãn nhu cầu, cùng lúc kích thích mẹ sản xuất nhiều sữa hơn, ngăn ngừa vú căng sữa, tắc sữa. Khoảng ngày thứ 7, dạ dày mới đạt kích cỡ một quả bóng bàn! Nếu không có sữa non, trẻ dễ bị nhiễm khuẩn do thiếu kháng thể, bị thui chột sức lớn do thiếu dinh dưỡng.

Sữa non còn nhuận tràng nhẹ, giúp trẻ tống phân đầu tiên (phân su) ra ngoài, kéo theo những cặn bã tích lũy từ khi em bé còn nằm trong bụng mẹ, thả được cả bilirubin dư thừa (do hồng cầu chết tạo ra), giúp ngừa bệnh vàng da trẻ sơ sinh.

Trẻ thiếu tháng, thiếu cân, quá yếu, cứ từng 2 giờ nhỏ giọt vào miệng – hầu 0,2 ml sữa non của mẹ, nhỏ liền trong 48 giờ bắt đầu từ khi ra đời sẽ hưởng lợi lớn nhờ được kích thích miễn dịch toàn cơ thể, tránh các bệnh hô hấp, tiêu hóa và nhiều bệnh khác, bảo vệ chống nhiễm khuẩn mắc ở bệnh viện (như viêm phổi).

Lúc sơ sinh, tuổi ấu thơ còn trong trắng, chưa đủ trang bị để chống “kẻ xâm lược” (là vi khuẩn, vi rút, nấm, các chất độc …), nếu bú sữa non, trẻ sẽ có ngay và đầy đủ vũ khí (là các kháng thể và các chất bảo vệ khác) chỉ trong vài ngày để tự bảo vệ!

Ngược lại, nếu không bú sữa non, sẽ chỉ có zero (con số không) kháng thể trong người và em bé phải mất hàng nhiều tháng sau đó mới tự phát triển được hệ thống miễn dịch của chúng, mà còn gặp khó khăn.

Nồng độ các kháng thể, các “chất bổ” ở sữa non đậm đặc hơn rất nhiều so với ở sữa trưởng thành. “Tính chiến đấu” của sữa non chống kẻ xâm lược (là các kháng nguyên) cũng rất cao, cao hơn nhiều so với ở sữa trưởng thành.

Vì những lẽ trên, sữa non còn được tôn vinh là sữa đầu tiên, sữa miễn dịch, “vàng lỏng”.

Sữa non cần cho mọi người

Trong cuộc sống bị ảnh hưởng xấu của mọi loại ô nhiễm, ta khó tránh khỏi va chạm với nhiều yếu tố gây bệnh cấp và mạn tính. Chất lạ xâm nhập vào cơ thể, bạn có thể không đủ khả năng chống chọi với chúng trước khi chúng nhân lên gây phiền hà cho sức khỏe của bạn.

Thiểu năng (suy giảm) miễn dịch như tuổi già, suy dinh dưỡng, thiếu đạm, vitamin, chất khoáng, nhiễm khuẩn, mắc bệnh kinh niên, suy gan, suy thận, nghiện rượu, nghiện thuốc lá, trác táng … sẽ kéo theo nhiều thứ bệnh thứ phát khác.

Những thành phần dưới đây trong sữa non giúp duy trì sức khỏe sơ sinh, cũng rất cần cho mọi trẻ em, mọi người trưởng thành.

Các globulin miễn dịch

Viết tắt là Ig, tác động như một kháng thể (tức chất bảo vệ cho cơ thể) chống lại các kháng nguyên (là chất lạ gây nguy hiểm như vi khuẩn, vi rút, nấm…)
Sữa non chứa nhiều loại Ig (IgA, IgM, IgG). Chức năng của Ig trong hệ miễn dịch là nhận biết “cái lạ, cái nguy hiểm” (tức kháng nguyên) và tác động để diệt “cái lạ” đó.

Lysozym
Lysozym được tiết vào các tuyến của niêm mạc nước mắt, nước bọt, nước mũi để diệt khuẩn

Lactoferrin
Lactoferrin vừa kìm khuẩn, vừa diệt khuẩn, nhờ phá vỡ được màng vi khuẩn. Lactoferrin còn gắn được vào virus, ngăn cản không cho virus xâm nhập và tế bào lành.

Oligosaccharid
Đóng vai trò bảo vệ hàng rào niêm mạc nhờ ức chế sự gắn mầm bệnh vào bề mặt tế bào biểu mô, giúp chống nhiễm khuẩn.
Oligosaccharide dính chặt vào vi khuẩn trong khoang miệng, chống viêm nhiễm miệng – hầu, cũng làm giảm nguy cơ viêm tai giữa và nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới (phổi).

Bạch cầu
Bạch cầu có hàm lượng rất cao trong sữa non. Bạch cầu là những “tế bào miễn dịch sống”.

Những thành phần khác của sữa non
Sữa non còn chứa:
-    Vitamin A, C, D, E và các vitamin nhóm B.
-    Chất khoáng: Natri, Kali, Calci, Magie, sắt, đồng, kẽm, crom, selen, phốt pho…
-    26 loại acid amin.
-    Và còn nhiều chất khác giúp tăng sức đề kháng.

Sữa non của bò
Mới chỉ từ giữa thế kỷ 20 các tổ chức nghiên cứu trên thế giới mới hoàn chỉnh sản xuất sữa non chuẩn ổn định dưới dạng bột. Sữa non bò cái có thành phần rất giống sữa non người. Hiện nay dùng sữa non bò cho nhiều lợi ích. Ví dụ, IGF – 1 là chất bồi dưỡng cơ, bắt chước tác dụng của nội tiết tố tăng trưởng, thấy IGF -1 trong sữa non bò có hàm lượng gấp 200 lần trong sữa bò thường. Sữa non bò rất giàu Ig, có lượng Ig gấp 100 lần so với ở trong sữa thường. Bổ sung 2 tuần sữa non bò làm tăng 33% IgA.

Nồng độ cao Ig trong sữa non bò là cơ sở tin cậy để điều trị suy giảm miễn dịch. Sau luyện tập cường độ cao kéo dài, bổ sung sữa non bò sẽ bù đắp sự thiếu hụt lysozym và các kháng thể khác, làm tăng chức năng bạch cầu trung tính, giúp vận động viên hồi phục nhanh sức khỏe.
Sữa non bò làm giảm nồng độ glucose máu, giúp vận chuyển glucose vào cơ, hỗ trợ điều trị đái tháo đường tuýp 2 và béo phì.

Sữa non, chất “vàng lỏng” quý hiếm, cần cho mọi đối tượng: người mang thai, cho con bú, trẻ sơ sinh, mọi người lớn khỏe mạnh, ốm yếu, người cao tuổi mà không có tác dụng phụ.

GS. TSKH Hoàng Tích Huyền